Momordica cymbalaria, ज्याला कडवांची असेही
म्हणतात, ही एक बारमाही वेल आहे जी
Cucurbitaceae कुटुंबातील आहे. हे महाराष्ट्रासह
भारतातील उष्णकटिबंधीय प्रदेशांमध्ये सामान्यतः आढळते.
महाराष्ट्रातील त्याचे जीवनचक्र आणि उपयोग यांचे संक्षिप्त आढावा
घेणार आहोत:
वनस्पती जीवन चक्र: कडवंची एक चढणारी वेल आहे जी 5
मीटर लांब वाढू शकते. यात एक लांब टपरी आहे जी जमिनीत
2 मीटर खोलपर्यंत वाढू शकते. वनस्पती लहान, पांढरी किंवा
पिवळी फुले तयार करते जी कीटकांद्वारे परागकित केली जातात.
फुले लहान, हिरव्या फळांमध्ये विकसित होतात. फळामध्ये लहान
पांढरे बिया असतात ज्याचा उपयोग प्रसारासाठी केला जाऊ शकतो.
उपयोग:
Momordica cymbalaria मध्ये अनेक औषधी गुणधर्म
आहेत आणि आयुर्वेदामध्ये मधुमेह, ताप आणि श्वसन समस्या
यासारख्या विविध आजारांवर उपचार करण्यासाठी वापरले जाते.
वनस्पतीची पाने आणि फळे देखील पारंपारिक भारतीय
पाककृतीमध्ये भाजी म्हणून वापरली जातात, विशेषतः महाराष्ट्र
आणि पश्चिम भारतातील इतर राज्यांमध्ये.
काही प्रदेशांमध्ये, फळांचे लोणचे देखील बनवले जाते आणि
मसाला म्हणून वापरले जाते.
मोमोर्डिका सिम्बॅलेरिया ही त्याच्या आकर्षक पर्णसंभारासाठी
आणि लहान, लाल फळांसाठी शोभेच्या वनस्पती म्हणूनही
उगवले जाते.
संशोधन:
महाराष्ट्रात मोमोर्डिका सिम्बॅलेरियाच्या मधुमेहरोधी गुणधर्मांवर
संशोधन झाले आहे. मुंबईतील केईएम हॉस्पिटलमध्ये केलेल्या
अभ्यासात असे आढळून आले आहे की वनस्पतीच्या
फळांचा अर्क मधुमेही उंदरांमध्ये रक्तातील ग्लुकोजची पातळी
कमी करण्यासाठी प्रभावी आहे.पुणे विद्यापीठात केलेल्या आणखी
एका अभ्यासात असे आढळून आले की वनस्पतीच्या अर्कामध्ये
दाहक-विरोधी आणि वेदनाशामक गुणधर्म आहेत,
ज्यामुळे ते वेदना आणि जळजळ यांच्या उपचारांमध्ये
उपयुक्त ठरू शकतात.
नैसर्गिक कीटकनाशक म्हणून वनस्पतीच्या क्षमतेवरही
संशोधन झाले आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी
बॉम्बे येथे केलेल्या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की
टोमॅटोच्या झाडांमधील ऍफिड्स आणि व्हाईटफ्लाय सारख्या
कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी वनस्पतीचा अर्क प्रभावी आहे.
एकूणच, Momordica cymbalaria ही एक अष्टपैलू
वनस्पती आहे ज्यामध्ये पारंपारिक औषधी आणि पाककृती
उपयोग आहेत आणि मधुमेहावरील उपचार आणि कीटक
नियंत्रण आणी अनावश्यक गर्भपात यासारख्या क्षेत्रांमध्ये पुढील
संशोधनाची गरज आहे.
Comments
Post a Comment